Türk Havacılığının Babası

Nuri Demirağ Kimdir? Türk Havacılığının Öncüsü ve İlk Girişimcilerinden Biri

Türk sanayisinin temellerini atan, girişimcilik ruhuyla Cumhuriyet’in kalkınma hamlesine öncülük eden isimlerden biri olan Nuri Demirağ, Türkiye’de demiryolu yapımından havacılığa kadar birçok alanda iz bırakmıştır. Onun vizyonu, yalnızca dönemin ekonomik koşullarını aşmakla kalmamış, geleceğe yön veren bir milli sanayi anlayışını da beraberinde getirmiştir.

---

Nuri Demirağ’ın Hayatı

Nuri Demirağ, 1886 yılında Sivas’ın Divriği ilçesinde dünyaya geldi. Asıl adı Nuri Bey olan Demirağ, sonradan soyadı kanunu ile “Demirağ” soyadını aldı. Bu soyadı, Türkiye Cumhuriyeti’nin demiryolu projelerine yaptığı katkılardan dolayı bizzat Mustafa Kemal Atatürk tarafından verilmiştir.

İlk ve orta öğrenimini Sivas’ta tamamlayan Nuri Bey, genç yaşta İstanbul’a giderek maliye teşkilatında memur olarak çalışmaya başladı. Ancak memuriyet hayatı ona yeterli gelmedi ve kısa sürede ticarete ve girişimciliğe yöneldi.

Demiryolu ve İnşaat Alanındaki Başarıları

Cumhuriyet’in ilk yıllarında, Türkiye’nin dört bir yanında demiryolu projeleri hızla devam ediyordu. Nuri Demirağ, bu alandaki ihalelere katılarak kısa sürede ülkenin en önemli müteahhitlerinden biri haline geldi.

Onun adı, Sivas-Erzurum, Samsun-Erzurum ve Afyon-Dinar hatlarının yapımında sıkça anıldı. Yaptığı kaliteli işler sayesinde dönemin en güvenilir iş insanlarından biri oldu.
Atatürk, ülkenin dört bir yanını demir ağlarla ören bu girişimciye, “Demirağ” soyadını verdi.

Türkiye’nin İlk Uçak Fabrikasını Kurması

Nuri Demirağ, 1930’lu yıllarda gözünü gökyüzüne çevirdi. Türkiye’nin ilk özel uçak fabrikasını 1936 yılında Beşiktaş Balmumcu’da kurdu. Ayrıca Yeşilköy’de Türkiye’nin ilk sivil havaalanını inşa etti.

Kurduğu Nuri Demirağ Uçak Fabrikası, kısa sürede NUD-36 eğitim uçağı ve NUD-38 yolcu uçağı modellerini geliştirdi. Bu uçaklar yerli mühendisler tarafından tamamen Türk yapımı olarak tasarlanmıştı.

Fakat dönemin siyasi ve bürokratik engelleri nedeniyle bu büyük girişim yeterli desteği göremedi. Devlet, Nuri Demirağ’ın uçaklarını satın almadı ve yurt dışına ihracat izinleri de verilmedi. Buna rağmen Demirağ, “Türk’ün yapamayacağı hiçbir şey yoktur” diyerek yılmadan üretime devam etti.

Siyaset Hayatı

1950’li yıllara gelindiğinde Nuri Demirağ, sanayi ve teknoloji alanındaki mücadelelerini siyasete taşımak istedi. 1945 yılında Milli Kalkınma Partisi’ni (MKP) kurarak Türkiye’nin ilk muhalefet partilerinden biri olma başarısını gösterdi.

Partisinin ana hedefi, sanayileşme, milli üretim ve ekonomik bağımsızlıktı. Ancak o dönemde halk henüz çok partili hayata tam olarak adapte olamadığı için MKP beklenen etkiyi yaratamadı.

Vizyonu ve Mirası

Nuri Demirağ, sadece bir sanayici değil, aynı zamanda vizyon sahibi bir idealistti. Onun en büyük hedefi, Türkiye’nin kendi sanayi altyapısını kurması ve dışa bağımlılıktan kurtulmasıydı.
Yaptığı her yatırımda “Milli üretim, milli şuurla mümkündür” anlayışını savundu.

Bugün Türkiye’nin havacılık, demiryolu ve sanayi alanındaki ilerlemelerinde Nuri Demirağ’ın attığı temellerin izleri açıkça görülmektedir.

Nuri Demirağ’ın Ödülleri ve Anıları

• Cumhuriyet’in ilk döneminde demiryolu ihalelerinde gösterdiği başarılar nedeniyle devlet tarafından onurlandırılmıştır.
• Türk havacılığının gelişimine katkı sağladığı için birçok tarihçi tarafından “Türk Havacılığının Babası” olarak anılır.
• Günümüzde Sivas’ta ve İstanbul’da adına yapılan okullar, caddeler ve havaalanı girişimleri bulunmaktadır.

Nuri Demirağ, Cumhuriyet Türkiye’sinin ilk sanayicilerinden, vizyoner girişimcilerinden ve teknoloji öncülerinden biridir. Bugün yerli savunma sanayii, milli otomobil veya havacılık projelerinden söz ediyorsak, bu vizyonun ilk tohumlarını Nuri Demirağ atmıştır.

Onun hayatı, “İmkânsızlık değil, inanç engelleri yıkar” anlayışının en güzel örneğidir.