Kültür Mantarı Üretimi Nasıl Yapılır? Kurulum ve Üretim Maliyeti (2025 Rehberi)

Kültür mantarı üretimi, düşük sermaye ile yüksek verim almayı mümkün kılan, sürekli talep gören ve hızlı geri dönüş sağlayan kârlı bir tarımsal faaliyettir. Özellikle şehirlerde ve küçük ilçelerde dahi rahatlıkla uygulanabilmesi sayesinde son yıllarda büyük ilgi görmektedir. Bu makalede kültür mantarı üretiminin nasıl yapıldığını, gerekli şartları, kurulum maliyetini ve kârlılık hesaplarını adım adım bulabilirsiniz.

Kültür Mantarı Nedir?

Kültür mantarı, kontrollü ortamda yetiştirilen yenilebilir mantar türlerinin genel adıdır. Türkiye’de en yaygın yetiştirilen türler:

• Agaricus Bisporus (Beyaz kültür mantarı)
• Pleurotus Ostreatus (İstiridye mantarı)
• Portobello mantarı

Bu mantarların yetiştirilmesi için steril ortam, ideal nem ve ısı kontrolü en kritik unsurlardır.

Kültür Mantarı Üretimi Nasıl Yapılır? (Adım Adım)

1. Üretim Alanı Hazırlığı

Üretim için özel bir tarla gerekmemektedir. Şu yerler uygundur:

• Bodrum katları
• Depolar
• Eski tavuk kümesleri
• Çadır sistemleri
• Küçük seralar

Gerekli teknik şartlar:

• Isı: 18–24°C arasında sabit
• Nem: %80–95
• Havalandırma: Temiz hava giriş–çıkışı
• Işık: Minimum (özellikle beyaz mantar için)
• Hijyen: En önemli faktör

2. Kompost Temini

Kültür mantarı kompostu, mantarın beslendiği özel bir karışımdır. Çoğu üretici hazır kompost satın alır.

Hazır kompost içeriği:

• Buğday samanı
• Tavuk gübresi
• Pamuk küspesi
• Alçı
• Mantar miseli

1 ton komposttan ortalama 250–350 kg mantar alınır.

Türkiye’de Sakarya, Bursa, Kocaeli, Afyon gibi illerde yaygın kompost üreticileri bulunmaktadır.

3. Misel Aşılama (Tohumlama)

Hazır kompost zaten miselli gelir. Eğer miselsiz kompost alınırsa:

• 1 ton kompost için 20–25 kg misel kullanılır.
• Misel komposta eşit şekilde yayılır.

Bu aşamadan sonra ortam karanlık ve 22–25°C olmalıdır.

4. Kuluçka Dönemi (İnkübasyon)

Miselin kompostu tamamen sarması 14–18 gün sürer.
Bu dönemde:

• Oda tam karanlık olmalı
• Isı 24–25°C
• Nem %90

Kompost yüzeyi tamamen beyazladığında bir sonraki aşamaya geçilir.

5. Örtü Toprağı Uygulaması

Kuluçka tamamlanınca kompostun üzerine 4–5 cm örtü toprağı serilir.

Örtü toprağı mantarın nefes almasını sağlar ve meyve oluşumunu başlatır.

6. Şoklama Dönemi

Örtü toprağından 3–4 gün sonra sıcaklık 15–17°C’ye düşürülür.
Bu sıcaklık değişimi, mantarın şapka kısmını oluşturur.

Nem seviyesi ise %85–95 arasında tutulmalıdır.

7. Hasat

Tohumlamadan sonra ortalama 35–45. günde ilk hasat başlar.

Hasat 3–4 “flush” (dalga) şeklinde devam eder:

• 1. flush: En yüksek verim (mantarın %60’ı)
• 2. flush: Orta seviye
• 3. flush: Son hasat

1 ton komposttan 250–350 kg ürün alınır.

Kültür Mantarı Üretim Tesisi İçin Gerekli Malzemeler

Ekipman	Açıklama
Raf sistemi	Poşet veya blok kompostlar için
Nem cihazı	Ultrasonik nem makinesi
Isıtma sistemi	Klima, infrared veya elektrikli ısıtıcı
Havalandırma fanları	Taze hava sirkülasyonu
Termometre – Higrometre	Isı & nem takibi
Dezenfektan / kireç	Hijyen için

Kültür Mantarı Üretim Maliyeti (2025 Güncel)

Aşağıdaki hesaplamalar 20 m² küçük ölçekli üretim içindir.

1. Kurulum Maliyeti

Gider Kalemi	Tutar (TL)
Raf sistemi	15.000
Ultrasonik nem cihazı	7.000
Klima / havalandırma	25.000
Isı–nem ölçer	500
Dezenfeksiyon malzemeleri	500
Aydınlatma + elektrik tesisatı	2.000
Toplam	~50.000 TL

2. Üretim Giderleri (Her Parti İçin)

Gider Kalemi	Tutar (TL)
1 ton kompost	6.500 – 8.500
Örtü toprağı	800
Elektrik gideri (1 ay)	1.500
Su gideri	200
İşçilik / bakım	1.000
Toplam	~10.500 – 12.000 TL

Kârlılık Hesabı (2025)

• 1 ton komposttan 300 kg mantar üretildiğini varsayalım.
• 2025 satış fiyatı: 70–90 TL/kg (pazara göre değişir)

Gelir:

300 kg × 80 TL = 24.000 TL

Net kâr:

24.000 TL – 12.000 TL = 12.000 TL / ay

20 m² bir tesis yılda yaklaşık 8–10 parti üretim yapar.

Bu da yıllık ortalama 100.000 – 120.000 TL net kazanç anlamına gelir.

Kültür Mantarı Üretimi Kârlı mı?

Evet, özellikle küçük sermaye ile başlamak isteyen girişimciler için oldukça kârlıdır.
Kârlılığı artıran etkenler:

• Ucuz hazır kompost temini
• Elektrik maliyetini düşürme
• Yerel pazarlarla anlaşma
• Restoran ve manavlara direkt satış

Kültür Mantarı Üretmek İsteyenlere Tavsiyeler

• Üretim alanını mutlaka iyi izole edin.
• Kompostu güvenilir üreticilerden alın.
• Nem cihazını yedekli bulundurun.
• Üretim odasına ayakkabıyla girmeyin (steril alan).
• Hasat döneminde günlük kontrol şarttır.
• İnternetten “ucuz kompost” yerine, analiz raporu olan kompost tercih edin.

Kültür mantarı üretimi; düşük maliyet, yüksek verim ve sürekli talep avantajıyla 2025 yılında da en kazançlı tarımsal iş fikirleri arasındadır. Doğru ortam koşulları sağlandığında kısa sürede yüksek kârlılık sunarak hem yan gelir hem de tam zamanlı kazanç kapısı olabilir.