Mustafa Kemal Atatürk’ün Nutuk Kitabı: İçeriği, Önemi ve Tarihe Etkileri 

Nutuk Nedir? Kısaca Tanım

Nutuk, Mustafa Kemal Atatürk’ün 15-20 Ekim 1927 tarihleri arasında Cumhuriyet Halk Fırkası Kurultayı’nda okuduğu, 1919–1927 yılları arasındaki Türk Millî Mücadelesi’ni ve Cumhuriyet’in kuruluş adımlarını anlattığı tarihî ve siyasi bir belgedir. Hem edebî bir eser hem de bir devlet manifestosu olarak kabul edilen Nutuk, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş felsefesini en detaylı biçimde ortaya koyar.

Nutuk’un Yazılış Amacı

Atatürk’ün Nutuk’u kaleme almasındaki temel amaçlar şunlardır:

• Milli Mücadele’nin gerçek tarihini belgelere dayalı olarak açıklamak
• Kurtuluş Savaşı sırasında yapılan hataları ve doğruları anlatmak
• Yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin ideolojik temellerini belirlemek
• Gelecek nesillere yol göstermek ve tarih bilinci kazandırmak
• Bir milletin bağımsızlık mücadelesinin nasıl başarıldığını anlatmak

Nutuk, aynı zamanda bir hesaplaşma ve değerlendirme metnidir.

Nutuk’un Kapsadığı Dönem

Nutuk’ta ele alınan süreç şu tarihi aralığı kapsar:

• 19 Mayıs 1919’da Atatürk’ün Samsun’a çıkması
• Lozan Antlaşması’nın sonuçlanması (1923)
• Atatürk’ün 1927’ye kadar yaptığı inkılaplar ve reformlar

Bu yönüyle Nutuk, bir devletin küllerinden doğuşunun tam kronolojisidir.

Nutuk’un Bölümleri ve İçeriği

Nutukun tamamı yaklaşık 36.000 kelime ve 900 sayfa civarındadır. Eser şu ana bölümlerden oluşur:

1. Milli Mücadele’nin Başlangıcı

• Mondros Ateşkes Anlaşması sonrası durum
• Anadolu’nun işgal edilmesi
• Osmanlı hükümetinin acziyeti
• Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkışı ve milleti örgütlemeye başlaması

2. Kongreler Dönemi

• Amasya Genelgesi
• Erzurum ve Sivas Kongreleri
• Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin kurulması

3. TBMM’nin Açılması

• 23 Nisan 1920’de meclisin açılması
• Yeni hükümetin kuruluşu
• Düzenli ordunun oluşturulması

4. Kurtuluş Savaşı’nın Safhaları

• İnönü Savaşları
• Sakarya Meydan Muharebesi
• Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi
• İzmir’in kurtuluşu ve zafer

5. Yeni Devletin Kurulması

• Saltanatın kaldırılması
• Cumhuriyet’in ilanı
• Halifeliğin kaldırılması
• Hukuk, eğitim ve ekonomi alanındaki devrimler

6. Belgeler Kısmı (Vesikalar)

Nutuk’un en önemli özelliklerinden biri, Atatürk’ün anlattığı olayların belgeler, telgraflar, mektuplar ve raporlarla desteklenmesidir.

Nutuk’un Edebi ve Tarihi Önemi

1. Tarih Belgesidir

Nutuk, olayları bizzat yöneten Mustafa Kemal tarafından yazıldığı için birinci elden kaynak niteliği taşır.

2. Siyasi Bir Rehberdir

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş felsefesi — milli egemenlik, laiklik, bağımsızlık, çağdaşlaşma — Nutuk’ta açık şekilde tanımlanır.

3. Edebi Bir Başyapıttır

Nutuk, sade ama etkileyici bir dille kaleme alınmış, retorik gücü yüksek bir metindir.

4. Gençliğe Hitabe ile Zirveye Ulaşır

Nutuk’un sonunda yer alan Gençliğe Hitabe, bugün hâlâ Türk gençliğinin temel sorumluluklarını hatırlatan eşsiz bir manifesto olarak kabul edilir.

Nutuk’un Günümüzdeki Önemi

• Okullarda tarih eğitiminin temel kaynaklarından biridir.
• Demokrasi, bağımsızlık ve milli egemenlik kavramlarının anlaşılması için büyük bir rehberdir.
• Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecini en doğru bilgilerle öğretir.
• Genç kuşaklara ulusal bilinç kazandırır.

 Nutuk Neden Mutlaka Okunmalıdır?

Nutuk, sadece Türkiye’nin değil, dünyanın en önemli siyasi ve tarihsel metinlerinden biridir. Bir milletin bağımsızlığını nasıl kazandığını, hangi fedakârlıklar ile Türkiye Cumhuriyeti’ne ulaşıldığını anlatır. Atatürk’ün vizyonunu anlamak isteyen herkes için vazgeçilmez bir başyapıttır.